Портфолио

     Бейшова Индира Салтановна

     Биология және химия кафедрасының профессоры

     Ғылыми-инновациялық орталықтың азық-түлік өнімдерін өндіру сынақ зертханасының молекулярлы-генетикалық зерттеулер бөлімінің меңгерушісі

     Ауыл шаруашылығы ғылымдарының кандидаты, доцент

     E-mail: indira_bei@mail.ru

Білімі

Оқытатын пәндері

• Генетика
• Современные аспекты молекулярной биологии
• Биотехнология растений
• Биотехнология продуктов растениеводства

Бейшова И.С.:

• Қостанай облысы меценаттар клубының «Ғылым» номинациясы бойынша «Шабыт» сыйлығының лауреаты;
• А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университетінің «Үздік ғылыми қызметкері» номинациясының лауреаты;;
• 2014 жылы «Қостанай облысы жастарының Алтын кітабына» енді;
• 2016 жылы Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрі Е.Сағадиевтан тәуелсіз Қазақстанның рухани және әлеуметтік даму жолындағы жетістіктері үшін және білім саласына қосқан үлесі үшін Құрмет грамотасын алды;
• 2017 жылы А.Байтұрсынов атындағы Қостанай мемлекеттік университеті Ғылыми кеңесінің шешімімен (27 қаңтар 2017 ж. № 2 хаттама) университет доценті атағы берілді;
• 2018 жылы «Real-time режимінде полимеразды тізбекті реакция негізінде дәнді дақылдар мен ауыл шаруашылығы жануарларының ауруларын диагностикалау үшін отандық тест-жүйелерді әзірлеу» тақырыбы бойынша ғылым саласындағы жоғары жетістіктері үшін Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президенті – Елбасы Қоры сыйлығының лауреаты атанды;
• 2018 жылы «Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасының Қоры» ЖҚ жас ғалымдарына арналған «Қазақстан Республикасының аумағында кең таралған ауыл шаруашылығы дақылдарының бактериоздарын диагностикалау үшін полимеразды тізбекті реакция (ПТР) негізінде тест-жүйелерді әзірлеу» тақырыбы бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарын орындауға арналған ғылыми грант иегері атанды;
• 2018 жылы Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Ғылым Комитетінің жас ғалымдарға арналған мемлекеттік ғылыми стипендия иегері атанды;
• 2018 жылы жоғары оқу орындары арасында «Қостанай облысының жоғары білім беру саласында 5 жаңа тұлға» облыстық байқауының «Ғылым» номинациясы бойынша жеңімпазы атанды;
• 2018 жылы Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің «Жоғары оқу орнының үздік оқытушысы – 2018» атағын иеленді;
• ҚР БҒМ гранттық қаржыландырудың келесі жылдары бойынша: 2013-2015 жж., 2015-2017 жж., 2018-2020 жж. ғылыми зерттеулерінің жетекшісі, көмекші жетекшісі және орындаушысы;
• «Дәнді дақылдардың септориозын диагностикалау үшін нақты уақытта полимеразды тізбекті реакция (ПТР) негізінде отандық тест-жүйелерді әзірлеу», жоба жетекшісі;
• «Дәнді дақылдардың патогендерін-экономикалық маңызы бар саңырауқұлақтарды диагностикалау үшін ДНҚ-маркерлер негізінде жоғары спецификалық және сезімтал экспресс-тестілерді әзірлеу», жоба жетекшісі;
• «Отандық селекцияның асыл тұқымды ірі қара малының ет өнімділігін анықтау үшін тұқым қуалайтын ауруларды дамытуды және генетикалық маркерлерді әзірлеуді детерминациялайтын мутацияларды тасымалдаушылыққа скрининг», жобаның көмекші жетекшісі;
• «Дәнді дақылдардың фузариозын диагностикалау үшін ДНҚ маркерлер негізінде жоғары спецификалық және сезімтал экспресс-тестілерді әзірлеу», жобаның көмекші жетекшісі;
• «Yersinia enterocolitica және Yersinia pseudotuberculosis штамдарын сәйкестендіру үшін нақты уақытта полимеразды тізбекті реакция (ПТР) негізінде отандық тест-жүйесін әзірлеу», аға ғылыми қызметкер;
• «Жануарлар клостридиоздарын экспресс-диагностикалау және жануарлардан алынатын өнімдер мен қоршаған орта объектілерінде Clostridium septicum штамдарын сәйкестендіру үшін нақты уақытта полимеразды тізбекті реакция негізінде отандық тест-жүйесін (RTPCR) құру», аға ғылыми қызметкер;
• «Қазақстанның солтүстік аймағындағы көмірсутекті қышқылдайтын микроорганизмдер консорциумын генетикалық сипаттамаларын анықтай отырып зерттеу және олардың негізінде биодеструктор-препаратын құру», аға ғылыми қызметкер;
• «Микотоксиндермен және пестицидтермен ластануды қысқарту жүйелері Солтүстік Қазақстанның ауыл шаруашылығы аймағында дәнді дақылдарды қорғаудың интеграцияланған әдістерінің бөлігі ретінде», жобаның жауапты орындаушысы;
• Өсу қарқынын реттейтін гендер бойынша қазақстандық селекцияның герефорд және Ангус тұқымдарының ірі қара малдарында ет өнімділігін кешенді генетикалық маркирлеу, бас ғылыми қызметкер (жауапты орындаушы);
• Солтүстік Қазақстан өсімдіктерінің сирек түрлері популяциясының генофондтарын молекулалы-генетикалық талдау, аға ғылыми қызметкер;
• Герефорд және абердин-Ангус тұқымының ұрпақтары мен олардың қоспаларын аталары мен аналары бойынша шығу тегінің дұрыстығын зерттеу, бас ғылыми қызметкер (жобаның жауапты орындаушысы);
• Қазақ ақ бас тұқымының зауыттық желісі ұрпақтарының аналары мен аталары бойынша шығу тегінің дұрыстығын зерттеу, бас ғылыми қызметкер (жобаның жауапты орындаушысы);
• Солтүстік Қазақстанның сирек кездесетін және жойылып бара жатқан өсімдіктері түрлерінің популяцияларының қазіргі күйін зерттеу (бастамашылық тақырып, 2017 ж.);
• ДНҚ микросателлалары бойынша отандық селекция ірі қара малдарының генетикалық полиморфизмі (бастамашылық тақырып, 2018 ж.);
• «Сүтті мал шаруашылығы салаларында селекцияның тиімді әдістерін әзірлеу», міндеті «Қолдан ұрықтандырудан алынған төлдің шығу тегінің анықтығына іріктеп талдау жүргізу», бас ғылыми қызметкер (жауапты орындаушы) (ҚР БҒМ 2018-2020 жылдарға арналған ПЦФ ғылыми-техникалық бағдарламасы «Мал шаруашылығында селекция әдістерінің тиімділігін арттыру» бойынша);
• «Етті малдың отандық тұқымдарының тұқым қуалайтын өлім-жітім мутацияларының болу деңгейін анықтау», жауапты орындаушы (ҚР БҒМ 2018-2020 жылдарға арналған ПЦФ ғылыми-техникалық бағдарламасы «Мал шаруашылығында селекция әдістерінің тиімділігін арттыру» бойынша).
• Ғылыми зерттеулердің нәтижелері бойынша 100-ден астам ғылыми мақалалар, соның ішінде ҚР БҒМ Білім және ғылым саласындағы бақылау комитеті ұсынған журналдарда және Scopus, Thomson Reuters мәліметтер базасына кіретін журналдарда жарияланды.

Ғылыми-зерттеу жұмысы аясында пайдалы модельге 19 патент алынды.

• 2016 жылы Бейшова И.С. «Үздік курстық жұмыс» республикалық байқауының 2 жүлдегерін, А.Байтұрсынов атындағы ҚМУ-дың «Жастардың интеллектуалды әлеуеті қоғам дамуының факторы ретінде» студенттік ғылыми-тәжірибелік конференциясының 1 жеңімпазын,: Кылышбай Т.М. - 1 орын, 2016 ж., Абдрахметова Г.А. 1 орын, 2016 ж., Качина В.А. - 1 орын, 2015 ж. дайындады.
• 2017 жылы Бейшова И. С. республикалық ғылыми-зерттеу және шығармашылық жұмыстар конкурстарының 3 жеңімпазын дайындады:

1. Қылышбай Тоғжан Маратқызы, 5В060700 - «Биология» мамандығының 3 курс студенті – курстық жұмысы: «Астық дақылдарын зақымдаушы патогенді саңырауқұлақтардың биологиялық ерекшелері және оларды полимеразды тізбекті реакция әдісімен диагностикалау» - 1 дәрежелі диплом;

2. Абдрахметова Гүлжазира Әбілқасымқызы, 5В060700 - «Биология» мамандығының 3 курс студенті – курстық жұмысы: «Разработка высокоспецифичных и чувствительных экспресс-тестов на основе ДНК маркеров для диагностики фузариоза зерновых культур» - 1 дәрежелі диплом;

3. Асланбекова Диана Мадияровна, 5В060700 - «Биология» мамандығының 3 курс студенті – курстық жұмысы: «Отандық селекцияның асыл тұқымды ірі қара малдарының тұқым қуалайтын ауруларының дамуын көрсететін мутацияны тасымалдаушылыққа скрининг жасау» - 3 дәрежелі диплом.

Ғылыми және әдістемелік басылымдары (соңғы 5 жыл)

I. Импакт-факторы бар рейтингтік халықаралық журналдарда жарияланған мақалалар:

• Beishova I., Kikebayev N., Kokanov S., Chuzhebayeva G., Nametov A.M. «Genetic polymorphism of 17 microsatellite DNA loci in main lines of Kostanay breed horses» -Life Science Journal; Introduction; ISSN: 1097-8135; Impact Factor 2012: 0.165, 2013;10(10s): С.85-91.
• Бейшова И.С., Чужебаева Г.Д., Аубакиров М.Ж., Кожмухаметова А.С., Стахеев А.А., Рязанцев Д.И., Завриев С.К., Олейник А.Т. «Development of PCR diagnosis of Pathogenic fungi of the genus Septoria, affecting cereal crops in northern Kazakhstan» - Bioscience Biotechnology And Biochemistry Impact Factor 0,165.Journal Abbreviation: BIOSCI BIOTECH BIOCH/Journal ISSN: 0916-8451, 2015. С.1321-1327.
• Beyshova I.S., Aubakirov M.Zh., Domatsky V.N., Baikenov M.T., Orlova L.G., Zhabykpaeva A.G. «Development of a new insecticidal and acaricidal preparation for protection of cattle from zoophilous flies in Northern Kazakhstan» - Biology and Medicine, 6(3), 2014, Impact Factor 2014: 0.2.
• Beishova I., Nugmanov A., Kokanov S., Lozowicka B., Kaczynski P., Konecki R., Snarska K., Wołejkoc E., Sarsembayeva N.,Abdigaliyeva T. Systems to reduce mycotoxin contamination of cereals in the agricultural region of Poland and Kazakhstan // Сrop Protection. – 2018. – V. 106. – P. 64–71.
• Kokanov S., Beishova I., Yunussova G., Ulyanov V., Kalbayeva A. Studying aborigine strains of hydrocarbon-oxidizing microorganisms from northern and western Kazakhstan for biodestructor preparation // Ecology, Environment and Conservation Paper. – 2017. – V.23. - № 2. – P.1134-1140.
• Beishova I., Kokanov S.K., Yunussova G.B., Poddudinskaya T.V., Beyshov R.S., Aitkeldiyeva S.A., Faizulina E.R., Tatarkina L.G. Studying oil products’ degradation in soil by consortia of autochthonous strains from the black soils of Northern Kazakhstan // Journal of Pharmaceutical Sciences and Research. – 2018. - V. 10(2). – Р. 352-356.
• Nametov A.M., Beishova I.S., Chuzhebaeva G.D., Tegza I.M., Belaya A.V. Assessment of pairwise combinations’ association of polymorphic variants of the genes of bPIT-1, bGH, bGHR bIGF somatotropic cascade with meat productivity of the cattle bred in Kazakhstan // Journal of Pharmaceutical Sciences and Research. – 2018. - V. 10(8). – Р. 1906-1911.

II. РФ Білім және ғылым саласындағы бақылау комитеті және халықаралық конференцияларда ұсынылған журналдарда жарияланған мақалалар:

• Бейшова И.С., Наметов А.М., Терлецкий В.П. «Разработка генетических маркеров для признаков мясной продуктивности племенного крупного рогатого скота Аулиекольской и Казахской белоголовой пород» - Зоотехния, №1, 2016. С.36-42.
• Бейшова И.С., Чужебаева И.С., Ковальчук А.М., Ульянова В.А. «Разработка тест-системы на основе полимеразной цепной реакции в реальном времени для диагностики септориоза злаковых культур» - Сборник материалов XL Международной научно-практической конференции «Наука и современность - 2015», Новосибирск, 6 ноября 2015. С.7-14.
• Бейшова И.С., Белая Е. В., Баймишев Х.Б., Траисов Б.Б. Влияние сочетаний соматотропных генов на мясную продуктивность крупного рогатого скота // Известия Самарской государственной сельскохозяйственной академии (РФ). – 2018. - № 2. - С.51-57.
• Бейшова И.С., Траисов Б.Б., Косилов В.И. Влияние парных сочетаний генов гормона роста и инсулиноподобного фактора роста-1 на признаки мясной продуктивности скота аулиекольской породы // Известия Оренбургского государственного аграрного университета (РФ). – 2018. -№ 4(72). – С.267-272.
• Бейшова И.С. Полиморфизмы генов соматотропинового каскада, ассоциированные с мясной продуктивностью коров казахской белоголовой породы // Известия Самарской государственной сельскохозяйственной академии (РФ). – 2018. - № 1. - С.58-62.
• Бейшова И.С. Фенотипические эффекты генов соматотропинового каскада, ассоциированных с мясной продуктивностью у коров казахской белоголовой породы // Известия Самарской государственной сельскохозяйственной академии (РФ). – 2018. - № 1. - С.48-54.
• Бейшова И.С. Анализ предпочтительных и альтернативных генотипов коров казахской белоголовой породы // Известия Оренбургского государственного аграрного университета (РФ). – 2018. - № 1(69). – С.173-176.

Біліктілікті арттыру

Ғылыми зерттеулер барысында шетелдік тағылымдамалардан өтті:

• Малдарды генотиптеу бойынша Чехия иммуногенетикалық зертханасы, Прага қ.;
• Бүкілресейлік мал шаруашылығы және ветеринария институтында, генетикалық анализаторда жұмыс істеу мақсатында, Мәскеу қ.;
• Академиктер М.М. Шемякин және Ю.А.Овчинников атындағы биоорганикалық химия институты РҒА (РҒА ИБХ), Мәскеу қ.;
• ҰҒА Беларусь генетика және цитология институты, Минск қ.;
• Бүкілресейлік генетика және жануарлар өсіру ҒЗИ, Санкт-Петербург қ.;
• Варминск-Мазур университеті, Польша;
• «Синтол» ЖАҚ, Мәскеу қ .;
• Литва денсаулық ғылымдары университеті, Каунас қ., Литва.